Bağlanma temelli kanıta dayalı mentörlük modeli

Bağlanma temelli kanıta dayalı mentörlük modeli Subaşı, Hacer; Yıldız, Nadire Gülçin Sosyoekonomik faktörler, hane halkı ve yaşanılan sosyal çevre / mahalle özellikleri, öğrenme deneyimlerini, okula yönelik tutumları, genel ruh sağlığı ve refahı etkilediğinden çocuk ve gençlerin genel iyilik hali için kritik öneme sahiptir.

Mentörlük programları çocuk ve gençlerin pozitif gelişimini destekleyen sistemli programlardır. Araştırmalar, mentörlük programlarının bireyleri sosyal, duygusal, akademik ve istihdam alanlarında desteklemek adına faydalı olduğunu; koruyucu ve önleyici faktörleri teşvik ettiğini göstermektedir. Amaç: 1990’lı yıllardan beri bu amaçla pek çok mentörlük programı hayata geçirilmiştir. Günümüze dek niceliksel olarak ciddi anlamda artış gösteren mentörlük programlarının niteliğinin nasıl olması gerektiği ile ilgili ciddi kaygılar doğmuştur.

Söz konusu kaygıların sonucu kanıta dayalı mentörlük programlarının nasıl olması gerektiği sorusu gündeme gelmiştir. Bu bağlamda, mentörlük programlarının teorik çerçevesinin bağlanma temelli bir yaklaşım ekseninde formüle edilmesi amaçlanmıştır. Yöntem/Tasarım / Metodoloji / Yaklaşım: Bu teorik araştırmada ilgili literatür ekseninde, etkili ve nitelikli mentörlük programlarının özellikle mentör ve menti eşleştirme sürecinde bağlanma temelli bir yaklaşımın ve bu yaklaşımın tüm süreçteki sürekliliği açısından süregiden süpervizyon desteğinin önemi teorik olarak tartışılmıştır.

Bulgular: Sonuç olarak, aşırı yapılandırılmış bir çerçevede sadece hedef odaklı mentörlük programlarından ziyade yine belirli bir çerçevesi ve hedefi olan ama ilişkiyi merkeze alan daha menti odaklı bir yaklaşım gençliğin pozitif gelişimi için gereklidir. Özellikle riskli arka plandan gelen çocuk ve ergenlerin ‘riskli’ oluş durumları bireysel faktörlerden ziyade çevresel faktörlerden kaynaklanıyorsa bağlanma temelli mentörlük programlarının çok iyi bir koruyucu / tampon işlevi gördüğünü belirlenmiştir.

Özgünlük: Bir mentörlük programında olması gereken süreçlerin yapılandırıldığı, hedef menti kitlesinin özelliklerinin, barındırdığı bireysel (ör. bağlanma tarzı, psikopatoloji) ve çevresel risk faktörlerinin dikkate alındığı bir nevi bireyselleştirilmiş mentörlük programları tartışılmaya başlanmıştır. Bağlanma konusunda yapılan birçok deneysel araştırma güvenli bağlanan bireylerin İÇM’lerinin ‘olumlu’ benlik ve öteki tasarımları içerdiğini gösterdiğinden dolayı, güvenli bağlanan bireyler ideal birer mentör adayıdırlar.

Bir akran destek modeli olarak mentörlük programları sistematik eğitimler ile desteklenmelidir. Program kapsamında düzenli bir süpervizyon desteği sunularak standardize ve sürdürülebilir programlar olmaları sağlanmalıdır. Kanıta dayalı bağlanma temelli mentörlük programları pozitif gelişimi destekleyen sürdürülebilir bir modeldir.;

Socioeconomic factors, household and social environment / neighborhood characteristics affect learning experiences, attitudes towards school, general mental health, and well-being. Therefore, it is critical to the general well-being of children and young people. There are socio-economic education areas, education households and livable social environment / neighborhood characteristics, education, school-purpose education, general mental health and education, and child education that is critical for the general well-being of students and youth. Mentoring programs offer are systematic structures targeting positive youth development. Studies demonstrate the effectiveness of mentoring programs in support of individuals socially, emotionally, academically and in employment areas, promoting protective and preventive factors. Purpose: Wide range of mentoring programs have been put into practice since 1990s. Despite a rapid increase in these programs up-to-date, serious concerns have been raised regarding their quality. As a result of these concerns, the question of how effective and evidence-based mentoring programs should be is coming forward. Hereafter, more structured mentoring programs have been discussed, considering personal (e.g., attachment styles, psychopathology, etc.) and environmental risk factors of mentees independently. Method/Design/Methodology/Approach: Examining the existing literature, mentoring programs are discussed theoretically by focusing on the importance of attachment relationships. To establish an effective mentoring program, which is maintained by evidence-based results, it is crucial to pair mentors and mentees according to their attachment patterns. Sustainability of mentoring programs should be supported by systematic and standardized trainings and ongoing supervision service provided for mentors. Findings: Studies indicate that mentoring programs are effective in promoting positive development not only for mentis but also for the mentors by enhancing a positive climate and cooperative atmosphere. It has been determined that the mentoring relationship functions as a very good protector / buffer, especially when children and adolescents’ conditions which pose risks due to environmental factors rather than individual factors. Originality: More relationship focused mentee-based mentoring programs are found to be more effective in promoting positive youth development instead of excessively structured and goal-oriented mentoring programs. Individuals with secure attachment patterns are ideal mentor candidates, as many empirical studies on attachment have shown that the IWMs of securely attached individuals include 'positive' self and others. As a peer counseling model, mentoring programs should have structured and standardized programs supported with systematic training. Program sustainability is maintained by providing regular supervision assistance. In brief, evidence-based attachment focused model offers standardization that supports positive youth development.