Mesleki risklerin büyüklüğünü faaliyetler arası bağımlılıkları dikkate alarak belirleyen karma bir yöntem önerisi: madencilik sektöründe bir uygulama

Mesleki risklerin büyüklüğünü faaliyetler arası bağımlılıkları dikkate alarak belirleyen karma bir yöntem önerisi: madencilik sektöründe bir uygulama Çınar, Ulaş Risk yönetimi, doğru analiz ve değerlendirmelerin yapılması şartıyla güvenli bir çalışma ortamı elde etmenin kilit unsurudur. Bu nedenle literatürde, iş sağlığı ve güvenliği risklerini değerlendirmek için birçok risk değerlendirme yöntemi bulunmaktadır.

Çalışma kapsamında gerçekleştirdiğimiz detaylı literatür araştırması mevcut yöntemlerin hala birtakım eksiklikler içerdiğini göstermiştir. Mevcut yöntemler, uzmanların her parametreye eşdeğer bir puan seçmesine izin verir. Bu nedenle, uzmanlar parametreler için en olası sonucun puanını tercih ederler. Ancak bu, diğer tüm potansiyel sonuçların ihmal edilmesi anlamına gelir. Mevcut yöntemlerle ilgili bir diğer sorun, risklerin birbirleriyle olan etkileşimlerini hesaba katmamalarıdır. Bununla birlikte bazı riskler, tanımlanmış diğer risklerin şiddeti üzerinde bir etkiye sahip olabilir. Tüm bu sorunlara ek olarak, risk analizleri genellikle faaliyetler arasında ayrı bir değerlendirme ile gerçekleştirilmektedir. Ancak bu, tüm sistemin değerlendirmesini sağlamaz.

Bu tez çalışmasının temel amacı, belirtilen sorunları giderebilmek için yeni bir yöntem geliştirmektir. Bunun için önerilen model, Bulanık Çıkarım Sistemi (FIS), Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi (FAHP) ve DEMATEL (The Decision Making Trial and Evaluation Laboratory) yöntemlerini Kalite Fonksiyonu Yayılımına (QFD) entegre ederek geliştirilmiştir. Bu doğrultuda, faaliyetle ilgili olasılıkları belirlemek için Bulanık Çıkarım Sistemi, risklerin olası tüm hasar potansiyellerini belirlemek için Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi ve riskler arasındaki etkileşimleri netleştirmek için DEMATEL yöntemleri kullanılır. Son olarak, bu yöntemlerle elde edilen tüm çıktılar, Kalite Fonksiyonu Yayılımı yöntemine entegre edilerek toplam risk skorları elde edilir. Tüm bunlara ek olarak, önlemler ve riskleri ilişkilendirmek için ikinci bir kalite evi oluşturulur.

Bu aşama, aynı zamanda sisteme hakim olan risk veya risk gruplarına karşı optimum önleme planlamasının yapılmasına fırsat sunar. Bu tez çalışması kapsamında, madencilik sektörünün en çok iş kazası görülen üç sektörden biri olması ve maden iş kolları bir çok farklı disiplini bir arada uygulayan faaliyetleri içermesi nedenleriyle önerilen yaklaşım bir açık ocak madenine uygulanmıştır. Bu çalışmada, kısmi risk değerlendirme perspektifi içeren geleneksel yöntemlerden farklı olarak, riskleri kendi başlarına ve birbirleri arasındaki etkileşimleri dikkate alarak değerlendiren bütünleşik bir yöntem ilk defa literatüre önerilmiş ve bu nedenle yönteme “Güvenlik Evi” adı verilmiştir. Tez (Doktora) - Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2021