Türkiye’nin Sektörel Düşük Karbonlu Yol Haritası Tanıtıldı

Türkiye Sektörel Düşük Karbonlu Yol Haritaları Tanıtım Programı Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, Sanayi Genel Müdürü Prof. Dr. İlker Murat Ar ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Direktörü Hande Işlak’ın katılımıyla Gebze’de Bilişim Vadisinde gerçekleştirildi.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye’nin sektörel düşük karbonlu yol haritası kapsamında hazırlanan çalışmaların; işletmelerin karbon ayak izlerini azaltacağını ve yeşil dönüşümlerinde önemli bir kilometre taşı olacağını belirterek, “2053 emisyon hedeflerimiz doğrultusunda; alüminyum sektöründe yüzde 75, çelik sektöründe yüzde 99, çimento sektöründe yüzde 93 oranında emisyon azaltımı, gübre sektöründe ise sıfır emisyon hedefliyoruz. 2053 net sıfır emisyon hedeflerimize, sanayicilerimizle, girişimcilerimizle, ihracatçılarımızla ve akademisyenlerimizle birlikte ulaşacağız.” dedi.

Bakan Kacır, Türkiye Sektörel Düşük Karbonlu Yol Haritaları Tanıtım Programı’na katıldı. İklim değişikliğinin; çevresel ve sosyo-ekonomik sonuçlara yol açabilecek çok yönlü ve küresel bir sorun olduğunu belirterek, şunları söyledi:

“Dünyada iklim değişikliği ile mücadele politikaları hız kazanırken iklim değişikliğinin sanayi ve teknoloji politikalarıyla bağlantısı da kuşkusuz giderek güçleniyor. Yatırım, istihdam, üretim ve ihracat rotasında büyüme politikamız çerçevesinde sanayimizi sürdürülebilir ve çevreci üretim yöntemlerine yönlendirmeyi bu anlayışla bir tercihten öte zorunluluk adlediyoruz.”

“Dünya Bankası iş birliğinde hayata geçirdiğimiz ve yeşil dönüşüm alanında şimdiye kadar gerçekleştirdiğimiz en kapsamlı ve en yüksek bütçeli programımız Türkiye Yeşil Sanayi Projesi’ni de geçtiğimiz aylarda uygulamaya aldık. Dünya Bankası destekli Türkiye Yeşil Sanayi Projesi ve Türkiye Organize Sanayi Bölgeleri projesi ile yaklaşık 750 milyon dolar finansman sağladık. Tüm bu adımlarımızın yanında yeşil dönüşüm alanında uluslararası gelişmeleri de yakından takip ederek, uluslararası düzenlemelerle uyumlu sanayimizin bir şekilde rekabetçiliğini güçlendirecek adımları tespit ediyoruz.” diyen Kacır, “ Ülkemizin en büyük ticaret ortağı Avrupa Birliği, (AB) Yeşil Mutabakatla sera gazı emisyonlarını, 2030 yılına kadar en az yüzde 55 azaltma taahhüdünde bulunarak “Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması”nı hayata geçirdi. Düzenleme kapsamında 2026’dan itibaren karbon emisyonu açısından ön plana çıkan demir-çelik, alüminyum, gübre, çimento, hidrojen ve elektrik üretim sektörlerinde ithalatçı firmalara sınırda karbon mekanizması adım adım uygulanacak.” ifadelerini kullandı.

Bakan Kacır, “ Özellikle üretim zincirlerinin ilk aşamalarında lokomotif sektörlere temel girdi sağlayan ve Avrupa Birliği ile ihracatımızın yaklaşık yüzde 13’üne karşılık gelen alüminyum, çelik, gübre ve çimento sektörlerinin sera gazı salınımının azaltılması için harekete geçtik. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankasının destekleri ve ilgili paydaşlarımızla birlikte, bu 4 sektörün her biri için Düşük Karbonlu Yol Haritası’larımızı hazırladık.  Yol haritalarımız kapsamında sektöre özgü öngörülen emisyon azaltımlarını tespit etmiş olduk.” dedi.

“2053 emisyon hedeflerimiz doğrultusunda; alüminyum sektöründe yüzde 75, çelik sektöründe yüzde 99, çimento sektöründe yüzde 93 oranında emisyon azaltımı, gübre sektöründe ise sıfır emisyon hedefliyoruz. Ayrıca bu hedeflere uygun üretim teknolojileri, yatırım ihtiyaçları ve politikalarını da değerlendirdik.  Önümüzdeki dönemde yol haritalarımız kapsamındaki eylemlerin uygulanmasını hızlandırmaya yardımcı olacak bir yatırım planını hayata geçireceğiz. “ diyen Kacır, “ Bu dört öncelikli sektörde; ülkemizin küresel değer zincirlerine entegrasyonunu daha da güçlendireceğiz. Uluslararası yatırımlardan alacağımız payı arttıracağız.” vurgusu yaptı.

Bakan Kacır “Bu kapsamda, yeşil dönüşüm alanında teknoloji geliştirme altyapımızı güçlendirmek üzere 24 Ar-Ge merkezimizin ve teknoparklarımızdaki 13 teknoloji girişimimizin projelerine bugüne dek 4 milyar lira destek verdik. TÜBİTAK’la bugüne kadar yeşil dönüşüm ve iklim değişikliği alanında 2 bin 918 proje ve 2 bin 754 kişiye, 14.9 milyar lira destek sağladık. TÜBİTAK ile Yeşil Mutabakata uyum kapsamındaki öncelikli Ar-Ge ve yenilik konuları ile doğrudan ilişkili projeleri öncelikli olarak desteklemeyi sürdürüyoruz. İklim değişikliğine adaptasyon ve uyuma hizmet eden Ar-Ge çalışmalarını planlamak ve koordine etmek üzere; TÜBİTAK Temiz Enerji, İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Araştırma Enstitüsü’nü kurduk. BiGG Yeşil Büyüme Çağrıları kapsamında yeşil büyümeye hizmet eden öncelikli Ar-Ge ve yenilik konularında 237 teknoloji girişiminin kurulmasını sağladık.” diye konuştu.

“ TÜBİTAK tarafından hazırlanan “Sektörel yeşil büyüme teknoloji yol haritaları” ile de ekonomimiz için kritik önemi haiz, demir- çelik, alüminyum, çimento, gübre, plastik ve kimya sektörlerinde sanayi kuruluşlarımızın teknolojik ihtiyaçlarını tespit ettik. Çığır açıcı araştırma ve yenilik temelli çözümler için tüm paydaşlarla birlikte 2026, 2030 ve 2035 yıllarına ilişkin hedeflerimizi belirledik.” Diyen Kacır, “ Ülkemizin Ar-Ge ve yenilik kapasitesini geliştirmeye imkân verecek politika ve eylemleri ortaya koyduk. Düşük karbonlu yol haritalarımız ve yeşil büyüme teknoloji yol haritaları; 6 sektörün yeşil dönüşümünde temel oluşturacak, önümüzdeki dönemde sanayimizin 2053 Net Sıfır Emisyon hedeflerimiz doğrultusunda bizler için rehber niteliği taşıyacak. Destek programlarımızı, politikalarımızı ve projelerimizi bu çalışmalarını çıktılarıyla uyumlu bir şekilde kurgulayarak yeşil ekonomiye geçişimizi hızlandırmayı ve sürdürülebilir kalkınmayı desteklemeyi amaçlıyoruz. Önümüzdeki dönemde birlikte yeni başarı hikâyeleri yazarak, ülkemizi muasır medeniyetler seviyesinin de üzerine hep birlikte taşıyacağız. 2053 net sıfır emisyon hedeflerimize, sanayicilerimizle, girişimcilerimizle, ihracatçılarımızla ve akademisyenlerimizle birlikte ulaşacağız. Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, başta sanayi sektörü olmak üzere her alanda hem zorlukları hem de fırsatları sunuyor. Önümüzdeki dönemde hayata geçireceğimiz yeni finansman mekanizmalarıyla da sanayicilerimizin, KOBİ’lerimizin yeşil dönüşüm odaklı projelerine destek olmaya devam edeceğiz.” Değerlendirmelerinde bulundu.

“Sektör odaklı çalışmalarımızı gerçekleştirdik”

TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal programda yaptığı konuşmada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Eylül 2021’de açıkladığı 2053 net sıfır emisyon hedefinde olmazsa olmazın bilim ve teknoloji olduğunu hatırlatarak “TÜBİTAK olarak bu konuyla ilgili çalışmalarımız öncesinde de vardı ancak Sayın Cumhurbaşkanımızın Eylül 2021’de açıkladığı net sıfır emisyon hedefi sonrasında biz de almış olduğumuz görevi özellikle o tarihten itibaren daha fazla odaklanarak çalışmalarımızı hızlandırdık. Daha önceki çalışmalarımızdan farklı olarak yol haritalarımızı sektörlerin liderliğinde gerçekleştirdik. Yeşil büyüme teknoloji yol haritalarımızı sektörü merkeze alarak hazırladık. Bize verilen görev kapsamında sanayimizin yeşil dönüşüm için ihtiyaç duyduğu teknoloji yol haritalarının hazırlanması çalışmalarını Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın himayesinde 13 kamu kurumuyla, 27 sektör şemsiye örgüt temsilcisiyle bir araya gelerek tamamladık. Demir-çelik, alüminyum, gübre, kimyasallar, plastik ve çimento olmak üzere 6 sektörün teknoloji yol haritalarını Mart 2022’den Mayıs 2023’e kadar yani 14 aylık bir zaman diliminde yoğun bir şekilde çalışarak tamamladık” diye konuştu.

Prof. Dr. Mandal “Çalışmalarımız sektörün bu konudaki öncülüğünde 371 sektör temsilcisinin 6 sektördeki şemsiye STK’ların moderasyonunda ve takibinde elde etmiş olduğunuz teknolojik ihtiyaçlar ve çözümler daha sonra 100 akademisyenimizin de görüşü alınarak detaylandırıldı ve web sitemizde yayınlandı. Bu sadece içerik anlamında değil, yöntemsel olarak da bizim için önemliydi. Ve bu doğrultuda 2026, 2030 ve 2035 yılları için teknolojik hedeflerimiz belirlendi. Bu hedefleri ortaya koyarken hangi teknolojiye ne kadar hazır olduğumuzu, dünyada ve Türkiye'deki teknolojik hazırlık seviyelerini tespit ettik. Teknolojik hedeflere ilişkin Ar-Ge ve yenilik konularının yanı sıra, sektörler tarafından paylaşılan insan kaynağı kapasitemiz, altyapı kapasitemiz ve diğer unsurlar da yol haritalarına dahil edildi.  

“Ve ilk kez bir çalışmada sektörümüzün bu denli sürece inandığını gördük ve bunu bir fırsata dönüştürerek çalışmayı tamamladık” vurgusu yapan Mandal, Bunun dünyada örnek olabilecek bir yöntem olarak öne çıktığını, Avrupa Komisyonu ve Avrupa’da TÜBİTAK’ın eşdeğer kuruluşları ile paylaştığımızda gördük. Özel sektörümüzün bu konudaki koordinasyonuna hassaten teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.

Süreci de anlatan Mandal, “Biz de hemen bu çalışmaları ulusal programlarımızla bütünleştirmek için Sayın Bakanımızın himayesinde gerçekleşen dünya bankasıyla birlikte ilan etmiş olduğumuz (Türkiye Yeşil Sanayi Projesi ile bizlere ayrılan 175 milyon dolarlık bütçe kapsamında 3 yeni Ar-Ge ve yenilik finans mekanizması geliştirdik. Birinci çağrılarımızı kapattık. Hem mentörlük programında hem üretime yönelik dönüşüm programında hem de sanayi yenilik ağı mekanizmalarında gerçekten çok yoğun bir ilgi oluştu ve beklentimizin üzerinde başvuru aldık. Yine akademi tarafında yüksek teknoloji platformlarının çağrısını yeşil dönüşüme yönelik olarak yakın zamanda açtık ve Mayıs ayına kadar başvurular devam edecek. Öncelikli alanlarımızı 2024 -2025 için belirledik ve belirlemiş olduğumuz öncelik alanlarının yüzde ellisi yeşil dönüşümle ilgili.” dedi.

Yeşil dönüşüm ile ilgili bu yol haritalarının bir politika belgeleri olduğunu ifade eden Mandal  “Bu politika dokümanlarını da hayata geçirecek şekilde destek programlarımızla birlikte çalışmalara devam edeceğiz. Bu  nedenle bu toplantı bizim için büyük önem taşıyor” ifadeleriyle bu toplantının önemine vurgu yaptı.

Toplantıda Sanayi Genel Müdürü Prof. Dr. İlker Murat Ar ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Direktörü Hande Işlak da birer konuşma gerçekleştirdi.

Sektörel Düşük Karbonlu Yol Haritaları Raporları

Sonrasında panel oturumlarına geçildi. İlk oturumda “Sektörel Düşük Karbonlu Yol Haritaları Raporları” ile ilgili sunumlar yapıldı. Oturumun moderatörlüğünü Dr. Ali Murat Sürekli yaparken, Dr. Akif Koca, Sinan Durmaz, Ahmet Türkaslan, Hatice Eksen, Doç. Dr. İrfan Elmacı da oturuma katkı sundu.

Sonrasında Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası İklim Stratejileri Direktörü Gianpiero Nacci "Sanayide Yeşil Dönüşümün Finansmanı” konusunda bir konuşma yaptı.

Yeşil Büyüme Teknoloji Yol Haritaları

“Yeşil Büyüme Teknoloji Yol Haritaları” oturumunun moderatörlüğünü TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanı Hande Alpaslan yaptı. Melis Kocatürk, Yavuz Eroğlu, Derya Erçıkan, Celalettin Kırboz, Dr. Veysel Yayan, Serkan Türk, Uğur Yüksel’ün panelist olarak yer aldığı oturumda sektörlerdeki teknoloji hedefler sunuldu.

Sonrasında Sanayi ve Teknoloji Uzmanı Gürsu Sezen Torun da Bakanlığın "Yeşil Dönüşüm Destek Programı" hakkında bilgi paylaştı.